شیر نوشیدنی است که در سراسر دنیا از محبوبیت خاصی برخوردار است. بسیاری از متخصصان تغذیه خوردن شیر را یکی از ضرورت های رژیم غذایی می دانند. اما این روز ها برخی از افراد دلایلی را مبنی بر مضر بودن شیر می گویند.
آیا شیر واقعا غذایی مفید، سالم و کامل است؟
به تازگی ادعاهایی در مورد مضرات شیر؛ این نوشیدنی مورد علاقه بسیاری از مردم، مطرح شده است. از جمله این که «شیر سمی کشنده است!» یا این که «شیر گاوی حاوی هورمون های سرطان زاست اما به خاطر سود کلانی که صاحبان صنایع تولید لبنیات از این راه به دست می آورند، این حقیقت پنهان می شود.» ادعاهایی از این قبیل باعث می شود که در مصرف شیر شک کنید. با این همه بسیاری از مردان برای لاغر شدن یا پرورش عضلات شان شیر فراوان مصرف می کنند. برای اطمینان از مفیدبودن شیر «آلن اراگون»، متخصص تغذیه، تحقیقاتی انجام داده و تمامی ادعاهایی که در مورد مضربودن شیر مطرح شده اند را مورد بررسی قرار داده است. او همچنین در مورد فواید شیر مطالعاتی انجام داده و به این ترتیب به سوالات عمده ای که در این مورد ممکن است پیش آید، پاسخ داده است. مهم ترین این سوالات و پاسخ به آن ها را در زیر می خوانید.
آیا شیر، عضله می سازد؟
قطعا این طور است، در واقع شیر یکی از بهترین مواد غذایی برای ساختن عضله است. حدود ۲۰ درصد از پروتئین موجود در شیر «وی» (Whey) و ۸۰ درصد آن «کازئین» (casein) است. هر دوی آن ها، پروتئین هایی با کیفیت بالا هستند اما « وی»، که به پروتئین سریع معروف است، به سرعت به اسیدهای آمینه تبدیل شده و جذب خون می شود. به همین دلیل نوشیدن شیر بعد از ورزش کردن بسیار مفید است. از طرف دیگر کازئین آهسته تر هضم می شود. بنابراین ذخیره پروتئینی را که باید همیشه در بدن وجود داشته باشد، تامین می کند. به همین دلیل است که نوشیدن شیر به عنوان میان وعده یا قبل از خواب توصیه می شود. از آن جایی که شیر منبع هر دوی این پروتئین هاست، یک لیوان بزرگ آن، ترکیب ایده آلی از پروتئین های سازنده ماهیچه را برای بدن فراهم می کند.
نوشیدن ۲ تا ۳ لیوان شیر در روز، چه بدون چربی باشد، چه کم چرب یا پرچرب، احتمال بروز حمله قلبی و سکته مغزی را کاهش می دهد. چنانچه رژیم غذایی دارید، شیر کم چرب بنوشید چون کالری کمتری دارد اما اگر قصد دارید عضلات خود را پرورش دهید، شیر پرچرب گزینه بهتری است. دانشمندان دانشگاه تگزاس متوجه شدند که نوشیدن شیر پرچرب بعد از انجام تمرینات ورزشی با وزنه، بیشتر از شیر کم چرب توده عضلانی را افزایش می دهد (حدود ۸/۲ برابر) و در رشد ماهیچه ها موثرتر است.
چاق ها بخوانند
آیا شیر، چربی سوز است؟
ممکن است این طور باشد. در یک مطالعه ۶ ماهه، پژوهشگران دانشگاه تنسی دریافتند که افراد چاقی که روزی ۳ وعده لبنیات غنی از کلسیم مصرف می کنند، نسبت به افرادی با رژیم غذایی مشابه که فقط وعده های لبنیات را مصرف نمی کنند، چربی شکم شان سریع تر آب شده و زودتر لاغر می شوند. آن ها همچنین متوجه شدند که مکمل های کلسیم به اندازه شیر در لاغری موثر نیستند. این پژوهشگران بر این عقیده اند که علاوه بر این که کلسیم سرعت سوختن چربی های بدن را افزایش می دهد، سایر ترکیبات موجود در لبنیات، مثل پروتئین های شیر هم اثر چربی سوز مضاعف دارند. البته برای کم کردن وزن، حتما باید رژیم غذایی لاغری را رعایت کنید زیرا مثلا اگر شیر تان را با یک جعبه شیرینی بخورید، هرگز لاغر نخواهید شد .
هورمون های گاوی بی خطر هستند؟
آیا هورمون هایی که برای دام ها استفاده شده و به آن ها تزریق می شود باعث ناسالم شدن شیر می شوند؟
نه؛ مگر این که بخواهید شیر را تزریق کنید! اصل ماجرا این است که در سال ۱۹۹۳ انجمن غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از هورمون رشد گاوی (BGH) را در دام ها تایید کرد. این کار باعث افزایش میزان تولید شیر با هزینه کمتر برای دامداران شد که در نتیجه آن، قیمت این محصول در سوپرمارکت ها هم کاهش یافت اما این مسئله بحث های فراوانی به دنبال داشت زیرا این هورمون، تجمع فاکتور رشد شبه انسولین را در شیر افزایش می دهد. این هورمونی است که با افزایش احتمال ابتلا به سرطان ارتباط دارد. برخلاف هورمون های استروئیدی که می توانند به صورت خوراکی هم مصرف شوند، این هورمون باید تزریق شود تا اثر خود را بگذارند زیرا روند هضم غذا، این هورمون های پروتئینی را از بین می برد. پس نوشیدن شیر گاو هایی که به این روش هورمون درمانی شده اند، این مواد شیمیایی را به بدن انسان منتقل نمی کند اما متاسفانه این روش برای گاو ها ضرر دارد. پژوهشگران کانادایی متوجه شده اند گاو هایی که به آن ها هورمون داده می شود، بیشتر به عفونت و التهاب سینه مبتلا می شوند.
پرچرب یا کم چرب؟
کدام یک بهتر است؛ شیر کم چرب یا پرچرب؟
البته این به ذائقه شما بستگی دارد. درحالی که معمولا گفته می شود بهتر است شیر کم چرب مصرف کنید اما بیشتر مطالعات علمی نشان می دهد شیر پرچرب بیشتر از کم چرب سطح کلسترول خون را تنظیم می کند. در این تحقیقات فقط یک مورد استثنا وجود دارد. پژوهشگران دانمارکی دریافتند، میزان کلسترول بدخون یعنی LDL در مردانی که شیر پرچرب فراوان می نوشند، کمی افزایش می یابد. البته لازم به ذکر است، مردانی که در این آزمایش مورد بررسی قرار گرفتند، روزانه ۶ لیوان بزرگ شیر پرچرب مصرف می کردند که بسیار غیرمعمول است! با وجود این، تری گلیسیرید آن ها تا ۲۲ درصد کاهش داشت. تری گلیسیرید بالا یکی از نشانه های بیماری های قلبی است. درحالی که معمولا گفته می شود بهتر است شیر کم چرب مصرف کنید اما بیشتر مطالعات علمی نشان می دهد شیر پرچرب بیشتر از کم چرب سطح کلسترول خون را تنظیم می کند. در این تحقیقات فقط یک مورد استثنا وجود دارد. پژوهشگران دانمارکی دریافتند، میزان کلسترول بدخون یعنی LDL در مردانی که شیر پرچرب فراوان می نوشند، کمی افزایش می یابد
آنتی بیوتیک ها در شیر چه اثری دارند؟
آنتی بیوتیک ها روی شما تاثیر نمی گذارند
در حقیقت هیچ کس هنوز به درستی نمی داند که اثر آنتی بیوتیک ها چیست. بعضی از دانشمندان معتقدند، شیر گاو هایی که به آن ها آنتی بیوتیک داده می دهند، در انسان باعث ایجاد مقاومت در برابر آنتی بیوتیک ها می شود. یعنی هنگامی که برای درمان عفونت، آنتی بیوتیک مصرف می کنید، تاثیر چندانی بر بدن تان نخواهد داشت البته این مسئله هنوز ثابت نشده است. اگر در این مورد نگران هستید، شیرهای فاقد آنتی بیوتیک و هورمون یا شیرهای ارگانیک مصرف کنید.